Παιδί και Αθλητισμός

Αδιαμφισβήτητα ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός σε όλες του τις εκφάνσεις άφησε κληροδοτήματα ανεκτίμητα όχι μόνο σε μας τους Νεοέλληνες, αλλά εν γένει στο ανθρώπινο είδος ανάγοντας τον άνθρωπο σε μια ανώτερη πνευματική και ηθική σφαίρα. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά ανατρέχουμε στην κληρονομιά αυτή αναζητώντας ερείσματα και εναλλακτικούς τρόπους σκέψης και αντίδρασης στις σύγχρονες στρεσογόνες καταστάσεις. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της γόνιμης παράδοσης ο αθλητισμός κατείχε καίρια θέση και πρωταρχική σημασία αφού αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα της αγωγής, ενώ οι συχνές αθλητικές διοργανώσεις διαπνέονταν από ένα χαρακτήρα ιερό λόγω της σύνδεσής τους με τη λατρεία των θεών. Η βαρύτητα που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στη σωματική υγεία και ευεξία και ο συσχετισμός της με τη πνευματική διαύγεια διακρίνεται σε πολλές αρχαιοελληνικές ρήσεις. Για παράδειγμα, αναφέρει ο Πλάτωνας ότι  «τα παιδιά συχνάζουν στις σχολές γυμναστικής και πάλης όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν πιο δυνατά τα σώματά τους για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας της κακής σωματικής τους κατάστασης. ‘Η «νους υγιής εν σώματι υγιει».

Ας μεταφερθούμε τώρα στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.  Ακολουθούμε την ίδια στάση ζωής; Οι φορείς της εκπαίδευσης αλλά και η ίδια η οικογένεια  αποτιμούν στον ίδιο βαθμό την προσφορά του αθλητισμού στην σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ανύψωση του παιδιού; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Ωστόσο, ίσως είναι σημαντικό, ειδικά εμείς οι γονείς που χαράσσουμε τις κατευθυντήριες οδούς στην εύπλαστη παιδική ηλικία, να συνειδητοποιήσουμε την επιτακτική ανάγκη να στρέψουμε τα παιδιά μας σε αθλητικές δραστηριότητες και να μην αρκούμαστε στην ελλιπή, κατά τη γνώμη μου, επαφή που παρέχεται στα ελληνικά σχολεία. Αρκεί να αναλογιστούμε τα αναρίθμητα οφέλη που θα προκύψουν από τη συμμετοχή του παιδιού σε διάφορες αθλοπαιδιές.

Καταρχάς, η αρμονική σωματική διάπλαση, η φυσιολογική ανάπτυξη, η ενδυνάμωση του μυικού  συστήματος , η ανθεκτικότητα στις κακουχίες και γενικά η σωματική υγεία και ευεξία συνιστούν φυσικά επακόλουθα της αθλητικής δραστηριότητας. Εξάλλου, η συμμετοχή σε κάποιο αγώνισμα, ιδίως ομαδικό, κοινωνικοποιεί και ηθικοποιεί, καθώς στα διάφορα αθλήματα ισχύουν κανονισμοί διεξαγωγής τους στους οποίους το παιδί οφείλει να πειθαρχεί, ακριβώς όπως στην κοινωνική ζωή υπάρχουν κοινοί στόχοι και κανόνες που καθορίζουν τη συμπεριφορά των μελών της. Ως εκ τούτου, ο αθλητής μαθαίνει να συνεργάζεται, να σέβεται και να εκτιμά τους αντιπάλους του και να προσπαθεί για το καλό της ομάδας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο καλλιεργείται η ευγενής άμιλλα που εκπηγάζει από τη συναίσθηση της ευθύνης και των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει και από τη διαρκή προσπάθεια να βελτιώνεται συνεχώς ώστε να διακρίνεται και να υπερέχει αξιοποιώντας τις ικανότητές του. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας, άλλωστε, ότι ο αθλητισμός συντελεί και στην πνευματική καλλιέργεια, εφόσον η επιτυχής έκβαση των προσπαθειών στα διάφορα αγωνίσματα απαιτεί να βρίσκεται ο αθλητής σε εγρήγορση, να έχει λογού χάρη ακριβή αίσθηση του χώρου, να αντιλαμβάνεται την εξέλιξη του παιχνιδιού, να αποφασίζει γρήγορα και σωστά. Συνεπώς, οξύνονται πνευματικές λειτουργίες, όπως η αντίληψη, η προσοχή, η φαντασία, η οξυδέρκεια, η κρίση. Τέλος, η άθληση ενδυναμώνει ψυχικά το νέο. Και αυτό γιατί προυποθέτει αγωνιστικότητα, υπομονή, επιμονή, θέληση και αυτοκυριαρχία για να επιτύχει ο αθλούμενος τον επιδιωκόμενο στόχο. Διαμορφώνει, κατ’ επέκταση, δυνατό χαρακτήρα, ικανό να ανταπεξέρχεται όχι μόνο στις δοκιμασίες της άθλησης, αλλά και στις δυσκολίες της ζωής.

Απ’ όλα τα παραπάνω θεωρώ ότι προκύπτει αβίαστα το εξής συμπέρασμα: εφόσον τη ζωή δεν την αντιλαμβανόμαστε ως ενστικτώδη βιολογική λειτουργία αλλά ως υπέρτατη αξία, είναι καθήκον τόσο των οργάνων της πολιτείας, όσο και της οικογένειας να επινοούν και να  καθιερώνουν λειτουργίες που ικανοποιούν τις πολλαπλές ανάγκες του παιδιού, του εφήβου, του νεαρού ατόμου. Το παιδί ειδικά έχει ανάγκη από ευχάριστους και επωφελείς τρόπους ψυχαγωγίας, όπως είναι ο αθλητισμός, προκειμένου να μην περιέλθει σε κατάσταση πνευματικού και ψυχικού λήθαργου, και να διατηρήσει αλώβητη την αθωότητα, την ορμητικότητα  και τη δημιουργικότητά του μέσα σε ένα πλέγμα συνθηκών που τραυματίζουν την ψυχή του.

Με τον αθλητισμό ίσως οι «σειρήνες» της σύγχρονης κοινωνίας μπορούν να κρατηθούν μακριά.  Είναι μια επιλογή που αξίζει  να υιοθετήσουμε!